Değerler, hepimizin sahip olduğu ve çoğumuzun farkında olmadan kararlarımızı ve davranışlarımızı belirleyen unsurlardır. Günlük hayatımızda verdiğimiz kararların altında değerlerimiz ve değerlerimize bağlı olan inançlarımız vardır.
Değerlerimiz üzerine olan yazımızı daha fazla detaylandırmadan önce bazı değerlerimizden örnekler verelim. Adalet, hoşgörü, başarı, maddiyat, arkadaşlık, din, itibar, vatandaşlık, aşk, barış, saygı, şöhret, öğrenme, kararlılık, güzellik, öz saygı, üretkenlik, denge, cesaret, statü gibi değerler öncelikle aklımıza gelen değerlerden bazılarıdır.
Değerlerimizin oluşmasında ailemiz, sosyal çevremiz, eğitimimiz, içinde bulunduğumuz kültür, karakter yapımız ve yaşadığımız ülke en etkili unsurlardan en önemlileridir.
Daha önceki yazılarımızda seçimlerimizin çoğunlukla bilinçaltımızdaki kodlarımız yoluyla olduğunu yazmıştık. Bazı değerlerimiz de bilinçaltına yerleşmiş olabilir, bilinç altımızda olmasa da bu değerlerimiz seçimlerimizde ve karar vermemizde çok etkililerdir.
Doğal olarak birden fazla değerimiz vardır. Bunların önem sıraları, çeşitliliği, türü kişiden kişiye değişiyor. Bir kişi için en önemli değeri dürüstlük olurken diğerinin en önemli değeri para olabilir.
Hayattaki seçimlerimiz bizim değerlerimiz ile büyük oranda örtüşür ise o zaman seçimlerimizden mutlu oluruz. Aksi takdirde içimizde tam anlamıyla bir huzur ve tamamlanmış halinde olamayız. Bu sebeptendir ki bizim kontrolümüz dışında seçilen bir şeye maruz kaldığımızda bundan rahatsız oluruz.
Örneğin sizin hayatınızda en önemli değerin adalet olduğunu varsayalım. Tüm karşılaştığınız seçimlerinizde öncelikli olarak seçeceğiniz şeyi adalet duygusuna bakıp değerlendireceksiniz.
Değerlerimiz, hayatımızda her alanda karşımıza çıkabilecek yapıdalar. İş hayatımızda da çoğu zaman değerlerimiz karşımıza çıkmakta. Örneğin iş değiştirme aşamasında. Mevcut iş yerimizden ayrılma kararı verirken kimimiz de vicdan kimimizde aidiyet kimimizde maddiyat kimimizde başarı kimimizde statü gibi değerler çıkabilir. Seçimlerimizde ve kararlarımızda bu yönde etkili olurlar. Bir başkasının kabul etmeyeceği bir işi biz kabul edebiliriz ya da tersi bu büyük çoğunlukla bizim değerlerimizle ilgilidir.
Kurum içinde değerler çok önem taşır. Değerler kişiden kişiye değişiklik gösterdiği için kurum içerisinde konulan kurallara her kurum çalışanın tepkisi ya da bakış açısı aynı olmayacaktır.
Bu sebepten dolayı kurumlarda kural koyucuların kurum bireylerinin ortak değerlerini mümkün olduğunca baz alarak şirket kurallarını oluşturmaları şirket çıktı sonuçlarını ve değerlerini etkilediği görülmüştür. Kurum da işe alım süreçlerinde şirket değerlerini en önemliden en önemsize doğru adaylara net bir şekilde açıklarlarsa aday da kendi değerleriyle kurum değerleri maksimumda buluşuyor mu bunu görebilecektir.
Kurum çalışanı değerleri ile kurum değerleri büyük oranda örtüşürse hem çalışan için hem de kurum için uyumlu bir çalışma ortamı için önemli bir adım atılmış olacaktır.
Değerlerimiz çok nadir de olsa zaman içerinde değişebilir. Özelikle yaşanılan büyük olaylar, yaşın ilerlemesi ve tecrübe ile değerlerimiz değişebilir. Değerlerimizin sıralaması değişebildiği gibi şiddetleri de değişebilir. Örneğin yardımseverlik değerimiz, değerlerimiz arasında alt sırada iken zaman içerisinde bizim en önemli değerimiz olabilir.
Değerlerimiz bireysel olduğu gibi toplumsal değerler gibi makro guruplar da olabilir. Her toplumun bireyler gibi değerleri vardır. Toplum içerisindeki değerler ne kadar ortak olursa toplumun uyum ve huzuru üst seviyede olacaktır.
Tam anlamıyla değerlerimiz ve bizim için ne kadar önemli olduklarını görmemiz için basit bir uygulama yapabiliriz. Değerlerimizi tek tek bir kağıda yazarak bunları 1 ile 10 puan arasında değerlendirip yüksek puandan düşük puana göre sıralayabiliriz. Bu küçük pratik belki de daha farklı bakmamıza sebep olabilir.
