Esra ÖZ yazdı…
İnsan sağlığı oldukça karmaşık olduğundan sağlık hizmetlerinde yapay zeka teknolojilerinin kullanımı, etik açıdan birçok sorunun doğmasına sebep olabilir.
Teknoloji gün geçtikçe hayatımızın merkezine oturuyor. Yapay zeka konusunda bir çok haberle karşılaşıyoruz ama tanımı ile ilgili çok kafa karıştırıcı yorumlarda görüyoruz.
Google’ın yaptığı yapay zeka tanımı şu şekilde: Normalde insan zekası gerektiren, görsel algılama, konuşma, tanıma, karar verme ve diller arasında çeviri yapma gibi işleri gerçekleştirebilecek bilgisayar sistemlerinin teorisi ve geliştirilmesi.
Normalde sağlık kayıtları, tıbbi literatür ve tarihi trendlerin analizi fazlasıyla zaman alıcıydı ama bu işler yapay zeka araçlarına son derece uygun.
Lasse Rouhiainen, Yapay Zekâ: Geleceğimizle İlgili Bugün Bilmeniz Gereken 101 Şey isimli kitabında sağlık alanındaki bölümden dikkat çekici bölümlere değinmek istiyorum.
IBM yakın zamanda yapay zeka asistan Watson’ı bin adet kanser tanısını analiz etmekle görevlendirdi. İncelenen vakaların %99’unda, Watson’ın önerdiği tedavi planı hastaların onkologlarının önerdiği ile aynı aynıydı[1].[2]
Bu gibi yapay zeka araçlarının kullanılması, hastalıkların teşhis ve tedavi edilme biçimlerini değiştirebilir, hastaların ihtiyaç duyduğu bakımı daha hızlı ve etkili bir şekilde alabilmelerini sağlayabilir. Watson zaten dünya çapında hastanelerde kullanılıyor; hem IBM’e olağanüstü büyüme fırsatı sağlıyor hem de dünya genelinde sağlık hizmetlerini geliştirmeye yardımcı oluyor.
Sağlık hizmetlerinde kullanılan başka bir yapay zeka tabanlı araç 2014’te Google’ın satın aldığı İngiltere merkezli bir yapay zeka laboratuvarı olan DeepMind tarafından yaratıldı. Bu yapay zeka asistanı, gözdeki hastalığın erken belirtilerini saptayabilmek için bir milyondan fazla anonim göz taramasını analiz etti[3].
Yapay zeka tabanlı teknolojinin tıbbi uygulamalara destek olarak kullanılmasının daha birçok örneği mevcut. Yapay zeka araçları, sağlık kayıtlarını ve tıbbi veriyi insanlardan çok daha hızlı ve çok daha doğru bir şekilde analiz edebildiklerinden kullanımları, ölçümde doğruluğu ciddi ölçüde arttırıyor ve teşhis, tedavi planı ve genel hasta bakımındaki insan hatası ihtimalini düşürüyor.
Yapay zeka ile çalışan sağlık araçlarının erişilebilirliği sayesinde gelişen başka bir akım da evde yapılan testler ve kişiselleştirilmiş sağlık hizmetleri.
İnsanlar artık akıllı telefonlarındaki özellikleri kullanarak evlerinin rahatlığını terk etmeden belli tanısal testleri yapabiliyorlar, böylece hem sağlık hizmetleri masrafları ve doktorlarla sağlık çalışanlarının iş yükü azalıyor hem de bu araçları kullananların sağlığının iyiye gitmesi ne fayda sağlanıyor. Bu, özellikle nitelikli ve güncel sağlık hizmetlerine ulaşımında zor olduğu kırsal bölgeler için çok değerli.
AICure.com, ilaç takibi için evde kullanılan bir yapay zeka asistanı üreten şirketlerden bir tanesi. Bu patentli teknoloji, hastaların akıllı telefonlarındaki bir uygulamayı kullanarak, ilaçlarının reçete de yazıldığı gibi alınıp alınmadığını doğrulamalarını sağlıyor. Yapılan bir araştırma, bu uygulama kullanıma sunulduğundan beri dozaj talimatlarına bağlılığın %50 oranında arttığını ortaya koydu.
Ayrıca insanların sağlık durumlarının tansiyon, vücuttaki oksijen düzeyi, kalp atış hızı, uyku düzeni ve başka göstergeler gibi çeşitli yönlerini gözlemleyebilmeleri için akıllı telefonlarına mevcut veri gönderen birçok farklı giyilebilir alıcı ve cihaz da mevcut
Öte yandan insan sağlığı oldukça karmaşık olduğundan sağlık hizmetlerinde yapay zeka teknolojilerinin kullanımı, etik açıdan birçok sorunun doğmasına sebep olabilir. Mesela bir hasta, akıllı telefonundan hatalı bir teşhis aldığında bunun sorumlusu kim olacak?
Yine sağlığını takip etmek için akıllı telefon kullanan bir hastanın hassas tıbbi verilerine erişim sağlayabilmeli?
Cevaplanması gereken sorular olduğu kesin ama yakın gelecekte sağlık hizmetlerinde geleceğin yapay zeka yazılımlarının son derece faydalı ve heyecan verici uygulamaları da var doğrusu.
Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde tıp alanında, muhtemelen yapay zekayla çalışan teknolojilerin mümkün kıldığı bir üstel büyüme göreceğiz. Yapay zeka araçları daha çok insanın yüksek nitelikte sağlık hizmetlerine ulaşmasına yardım edecek, doktorlar ve hastaneler içinde hızlı ve etkili veri analizi sağlayacak ve hastaların kendi sağlıklarını daha iyi takip etmelerine olanak verecek.
Bu nedenle teknolojiyle ilgili gelişmeleri takip etmenin ötesinde, detayları anlamak da önem kazanacak. Çağın gerisinde kalmamak için adım atmaya hemen başlamak gerekiyor.
Kaynaklar:
[1] https://futurism.com/ibms-watson-ai-recommends-same-treatment-as-doctors-in-99-of-cancer-cases
2 https://www.youtube.com/watch?v=tmI89fY_w5U
3https://www.theguardian.com/technology/2016/jul/05/google-deepmind-nhs-machine-learning-blindness