Mehmet Ali Özkan yazdı…
Yazımın başlığı bu yazının özeti gibidir aslında. Türkiye’de mevcut anlayış, kavram ve şartlarda radikal değişiklikler yapılmazsa, konu olarak ne kadar stratejik olursa olsun, onuncu beş yıllıklara girerse girsin Türkiye’de tıbbi cihaz üretiminde beklendiği gibi üretim hamlesi başlatılması mümkün olmayacaktır. Mevcut üreticiyi yaşatamayan, üreticisinin yanında olamayan, üreticinin sorunlarını sormayan, neden büyüyemiyorsun? Kapasiteni neden arttıramıyorsun? İhalelere neden iştirak edemiyorsun? Fabrikanı neden kapatıyorsun? Şirketini neden yabancılara satıyorsun? diye sormuyorsan yerli üretimi arttıralım demenin hiçbir mantığı yok. Devlet önce mevcut yerli üreticilerin sorunlarını birinci ağızdan dinlemeli ve yerli üreticinin yaşamasında ve büyümesinde engel olan temel sorunlara çözüm bularak yerli tıbbi cihaz üretmeyi teşvik etmeli. Mevcut şekliyle ve uygulamalarla yerli tıbbi cihaz üretim teşvik sistemi zaman kaybı gibi ortada duruyor.
Yeri üreticin temel sorunları
- Sağlık sektöründeki finans sıkıntısı (hastanelerin ödemeleri zamanında yapmaması.)
- Tıbbi cihaz ihtiyaç planlaması yapılmadan teşvik sistemi yayımlanması
- Üreticilerin % 18 KDV ile ara mal veya hammadde alarak % 8 KDV ile yapılan satışlardaki % 10’luk KDV farklarının iadesindeki uzun süre, şirketlerde finans sıkıntısı yaratmakta.
- Uzak doğu merkezli ülkelerden kalite kontrolü yapılmadan kolaylıkla ithal edilen performansı düşük tıbbi cihazlarla yerli üreticilerin haksız fiyat rekabetine sokulması.
- Kredi faizlerindeki yükseklik
- İhalelerin yerli üreticinin üretim kapasitelerinin üzerinde tutulması, yerli üreticiyi ihale dışı bırakmaktadır.
- Verilen AR-GE desteklerinin yetersizliği
- Tıbbi cihaz üretimi için özel finans imkânlarının yaratılamaması.
- Sosyal Güvenlik Kurumu’nun geri ödeme kapsamındaki tıbbi cihazlar için uyguladığı pozitif liste uygulaması.
“Teşvikler uygulanmaya konulmalı”
Türkiye tıbbi cihazda gerçekten yerli üretimde bir yerlere gelmek istiyorsa önce ihtiyacı belirlemeli. İhtiyaca göre yapılacak yatırımlara büyük teşvikleri uygulamaya koymalı.
Mevcutta yerli üreticilerin önündeki sorunları giderip, üreticilerin kapasite büyütmelerine imkân tanımalı. Kamunun tıbbi cihaz alımlarındaki tek taraflı, haksız rekabet içeren şartnamelerin önüne engel koymalıdır. Mevcutta üretimi olmayan tıbbi cihazların üretimi için teşvik kapsamındaki yatırımların finansı için kamu banklarından özel finansman modellerini devreye sokmalıdır.
“Cihazların performans testleri yapılmalı”
Aslanı kediye boğdurmamak için kalitesiz tıbbi cihazların kontrolü yapılarak ülkeye girmesine, millileşmesine izin verilmelidir. CE belgesi olan her tıbbi cihaz performans testleri yapılmadan sadece belgeler dikkate alınarak elini sallayarak ithal edilmemeli.