HIMSS’18 Eurasia Sağlık Bilişimi Fuarı ve EMRAM Eğitim Konferansı T.C. Sağlık Bakanı Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, Malezya Sağlık Bakanı Dr. Dzulkefly Ahmad, KKTC Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim, HIMSS USA III. President & CEO’su Harold “Hal” Wolf ve Medipol Üniversitesi adına konuşan Rektör Prof. Dr. Sabahattin Aydın’ın katılımı ile 25 Ekim’de, İstanbul Pullman Hotel’de sağlık bilişimi profesyonellerini kapılarını açtı.
Teknolojinin gelişmesiyle oluşan bilgi birikimi ve güçlü teknolojik hizmet altyapılarının insana değer veren hizmet anlayışlarını geliştirdiğine belirten T.C. Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, nüfus artışının ihtiyaçların çeşitlenmesi ve logaritmik artışına işaret ederken aynı zamanda hızlı değişim dinamiklerini de harekete geçirdiğini vurguladı: “İnsanoğlu çoğaldıkça ihtiyaçları artıyor, buna paralel olarak hızlı bir gelişim yaşanıyor. Sanayi devrimi başlarken dünya nüfusu sadece 1 milyar seviyelerindeydi. 200 yıl içerisinde dünya nüfusu çok hızlı bir artış ile 7 milyarın üzerine çıktı. Nüfus artışı, ihtiyaçların çeşitlenmesi ve logaritmik artışına işaret ederken aynı zamanda hızlı değişim dinamiklerini de harekete geçiriyor” dedi.
“Türkiye en az maliyetle yüksek hasta memnuniyetini gerçekleştiren yegane ülkedir”
Türkiye’nin sağlık dönüşümünde temel araçlarından birinin sağlık bilişimi olduğuna dikkat çeken Birinci, “Uyguladığı sağlık politikalarıyla dünya sağlık örgütü tarafından da örnek gösterilen Türkiye Cumhuriyeti en az maliyetle yüksek hasta memnuniyetini gerçekleştiren yegane ülkedir. Ülkemiz, son yıllarda sağlık bilişimine getirdiği yerli ve milli çözümlerle birçok uygulamayı sağlık sektörünün ve vatandaşlarının kullanımına sunmuştur. Tamamen yerli imkanlarla geliştirilen kişisel sağlık kaydı uygulaması e-nabız’ı bugün yaklaşık 9 milyon kişi kullanmaktadır. Dünyanın en güçlü merkezi teleradyoloji ağını ülkemizde doktorlarımızın hizmetine sunduk. Bunun yanı sıra karar destek sistemleri, mekansal iş zekası, kurumlar arası gelişmiş entegre uygulamalarla sağlık hizmetini doğrudan sağlık bilişimi ile yönetebilir hale geldik. Sağlık Bakanlığı olarak tüm hastanelerimizde dijital altyapının oluşturulması ve vatandaşlarımıza hak ettikleri hızlı ve kaliteli sağlık hizmeti teminini amaçlıyoruz. Bu bağlamda dijitalleşme süreçlerini en iyi şekilde yönetmek ve sonuçlandırmak, vatandaşlarımızın yaşam kalitesi ile doğru orantılıdır” şeklinde konuştu.
“Türkiye Cumhuriyeti tüm vatandaşlarına dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar sağlık hizmeti götürebilme ayrıcalığına sahiptir”
Türkiye’nin son 15 yılda yapılan çalışmalar ve hizmetlerle dünyanın önemli oyuncularından biri olduğunu ifade eden Birinci, “İnsanların sağlığa ulaşımı, nitelikli insan kaynağının oluşturulması, sağlık teknolojisinin teşhis ve tedavi süreçlerine uyarlanması, sağlık turizmi, göçmen ve mülteci sağlığı gibi alanlarda gösterdiğimiz başarılarla dünyada ilgi uyandıran bir konumdayız” diye konuştu.
Sağlığın en önemli unsuru olarak ‘nitelikli sağlık çalışanı’ vurgusu yapan Birinci, sağlık konusunda gelişmelere rakamlarla dikkat çekti: “2002 yılında yaklaşık 45 bin olan uzman hekim sayımızı 2017 yılında 80 binin üzerine, yaklaşık 72 bin olan hemşire sayımızı yaklaşık 170 bin civarına taşıdık. 2002 yılında toplam sağlık personeli yaklaşık 370 bin iken 2017 yılında 920 bin civarında sağlık personeliyle ülkemizin tüm sağlık operasyonlarını kesintisiz gerçekleştirir hale geldik. Bundan 16 yıl önce 48 olan hastane yaş ortalamamızı 13’e düşürerek 1156 olan hastane sayımızı da 1518’e çıkartarak vatandaşlarımıza daha modern ortamlarda sağlık hizmeti verir hale geldik. Bugün acil hizmetler konusunda dünyanın gelişmiş ülkelerine bile örnek teşkil edebilecek organizasyonel kapasiteye sahibiz. Türkiye bugün yaklaşık 6 bin kara ambulansı, 17 ambulans helikopteri, 4 ambulans uçağı, 6 tane deniz ambulansı, 60 motosiklet ambulansı ve 91 yoğun bakım – obezite ambulansı ile acil hizmetlerini gerçekleştirmektedir. Geldiğimiz noktada Türkiye cumhuriyeti tüm vatandaşlarına dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar sağlık hizmeti götürebilme ayrıcalığına sahiptir.”
“Malezya Sağlık Bakanlığı olarak gerekli kuruluşlarla işbirlikleri yapıyoruz”
Sağlık teknolojileri alanında heyecan verici gelişmelerin hem heyecan verdiğini hem de panik yarattığını ifade eden Malezya Sağlık Bakanı Dr. Dzulkefly Ahmad, “Teknoloji geleneksel bilgi, uygulama ve iş modellerini dönüştürüyor. Tüm sektörlerde olduğu gibi sağlık sektörü de bundan nasibini alıyor. Sağlık sektöründe holistik bakım iyi bir şekilde evrilerek önleyici bakıma geçmekte. Nesnelerin interneti, giyilebilir cihazlar, öğrenen makineler ve büyük veri gibi gelişmeler sağlık hizmetlerinin uygulanmasında çok daha etkin ve etkili. Tabi bu günümüzde hiç olmadığı kadar farklı zorluklar ve fırsatlarla yüzleşmemize de imkan veriyor. Örneğin yapay zeka kanser hücrelerini önceden görebiliyor. Biz de tedavide kullanma üzere demolar oluşturabiliyoruz” şeklinde konuştu.
Malezya’daki sağlık dönüşümünde sağlık stratejilerini teknolojiyi kapsayacak şekilde ekonomik dönüşümle birlikte yürütmeyi amaçladıklarını söyleyen Ahmad, konuşmasına şöyle devam etti: ”Malezya’da artan bir nüfus sağlık sektörüne yapılan harcamaları da artırmaktadır. E-sağlık hizmetlerini çoklu bir şekilde devreye sokma, sağlık teknolojileri alışverişini gerçekleştirmek için gerekli etkinlikleri ülkemizde düzenlemekteyiz. Bu şekilde sağlık platformumuza gerek kamu gerekse özel sektörün entegrasyonunu gerçekleştirmekteyiz. Bu bağlamda Malezya Sağlık Veri Bankasının açılması, sağlık bilgi alışverişi toplantılarının yapılması ve online sağlık hizmetlerinin açılması gibi hastane sistemlerini geliştirecek sistemlerimiz devreye sokuluyor. Bunlar sağlık kuruluşlarımıza yeni imkanlar sunmaktadır. Nesnelerin internetinden yapay zekaya, genomlardan robotlara yenilikler takip edilmekte ve yapılabildiği kadar uygulanmakta; insan ve hasta odaklı verilerin depolanması ve kullanılması işlerimizi kolaylaştırmaktadır. Dijital sağlık bireysel sağlık yönetimini ulusal anlamda iyiye götürüyor. Bakanlık olarak yönetmeliklerde politikalar yayınlayarak dijitalleşmeye geçişi sağlamaya çalışıyoruz. Böylelikle sağlık ekosistemini geliştirmeyi hedefliyoruz. Sağlık Bakanlığı dijital liderliği eline almakta ve sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesini desteklemektedir. Hasta bakımının daha özel ve güvenli hale getirilmesi, sağlık sistemlerinin bireylere ve ailelere erişme anlamında gelişme göstermesi kamu ve özel stratejik ortaklıklarla geliştirilmekte. Bu anlamda Sağlık Bakanlığı olarak gerekli kuruluşlarla işbirlikleri yapmaya çalışıyoruz.”
“KKTC’de dijital ağ kurarak sağlıkta ciddi bir dönüşüm yapacağız”
KKTC’nin dijital hastanecilik süreci ile ilgili olarak Türkiye’nin çalışmalarından örnek alacaklarını belirten KKTC Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim, “KKTC’de 10 yılda yüzde 80 başarı elde ettiğimizi düşünmemize rağmen sağlık hizmetlerinde internet teknolojisini adanın her yerine yayma ve verimlilik anlamında sıkıntılarımız var. Türkiye’nin gerçekleştirdiği sağlıkta dönüşümü hayranlıkla izliyorum ve bu know how’ı birleştirerek kendilerinden alacağımız destekle KKTC’de dijital ağ kurarak sağlıkta ciddi bir dönüşüm yapacağız. Hastanelerimizin HIMSS’e müracaat ederek akreditasyon alması konusunda bir çalışma başlatacağız” şeklinde konuştu.
Teknolojinin hızlı gelişimine dikkat çeken Besim, “Ben ve bizim nesil internet teknolojisinin en büyük gelişimini yaşamış bir nesiliz. Çocukluğumda benim köyümde elektrik yoktu. Dünyaya açıldığımız tek ekran komşu Rum köyüne giderek, Rum televizyonunun haftada bir yayınladığı siyah beyaz Yeşilçam filmlerini izlemekti. Lise yıllarımda bilgisayarla, üniversite yıllarımda internet teknolojisiyle tanıştık. Muhteşem bir gelişmeydi.
Dünya ve insanlık tarihinin tüm bilgilerini, binlerce yıllık bilgi birikimini bu teknolojiye yükleyerek insanların hizmetine sunmak ve bu gelişimi sağlıkta kullanmak yine muhteşem bir gelişme.
Sağlık hizmetlerinde koruyucu sağlık, hasta takip, ilaç takip ve sağlıkla ilgili kayıt altına alınması gereken bilgileri ciddi teknolojileri kullanarak sağlıkta ciddi bir verimlilik, tasarruf ve hasta odaklı bir hizmet sağlanacaktır” diye devam etti.
“Türkiye’de 166 hastanenin HIMSS standartlarına ulaşmış olması bizler için büyük gelişme”
HIMSS’18 Eurasia’nın hükümetler arası ilişkileri güçlendirmek, sınırların ötesine geçmek ve Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Balkanları içine alan 1 milyar insanı içinde barındıran, Türkiye’nin de dahil olduğu bu ülkeler grubunu bir arada görmek açısından eşsiz bir buluşma olduğunu söyleyen HIMSS USA III. President & CEO’su Harold “Hal” Wolf, “Türkiye’de hastaneleri geliştirmek adına yapılmış büyük yatırımlar var. İnsanların hak ettiği en iyi sağlık hizmeti insanlara veriliyor. Sağlık sektöründe hiç olmadığımız kadar bilgi ve teknolojiyi kullanmaktayız. Kronik hastalıklar, yaşlanan nüfus, coğrafi imkansızlıklar, sağlık hizmetlerine erişememe ve sağlık çalışanlarının yaşadığı problemler gibi sorunlarla tüm ülkeler yüzleşmekteyiz. Bu bağlamda bilgi ve teknolojinin kullanımı bizi ileriye götürecektir” dedi.
Türkiye’de 166 hastanenin HIMSS standartlarına ulaşmış olduğunu vurgulayan Wolf, şöyle devam etti: “Bu, bizler için çok büyük bir gelişme. Bu gelişmenin sadece 4 yılda yapılması bizleri heyecanlandırmakta. Önümüzdeki yıl ilk 5 yıllık ilişkimizi tamamladığımız zaman sanıyorum çok daha fazla sayıya ulaşmış olacağız ve ilişkimizi çok daha sağlam hale getireceğiz. HIMSS bu bağlamda sağlık 2,0’ı da HIMSS ailesine eklemiş durumda. En iyi, yeni ve geniş kapsamlı vizyona ulaşmış ve en iyi sağlık hizmetini verme konusunda hedeflerini genişletmiş durumdadır.
Yatırım fırsatları ve sağlık alanında daha ileri gidebilmek için bugün burada sağladığımız ülkeler arası diyalogları devam ettirebileceğimizi umuyorum. Dünyadaki her insana dokunabilmek, tüm sağlık sektörlerine bilişim ve bilgi teknolojilerini götürebilmek ve bu önemli yolculukta sizlerle birlikte ilerleyebilmek bizim görevimiz ve vizyonumuzdur.”
“Her he kadar tevazu sahibi olmaya çalışsak da gururlanmak hakkımızdır”
Medipol Üniversitesi adına konuşan Rektör Prof. Dr. Sabahattin Aydın ise HIMSS’18 Eurasia’ya ev sahipliği yapmaktan dolayı memnuniyetini belirterek, “Son yıllarda hastanelerimizin dijitalleşmesi ve HIMSS derecelendirmelerinde önemli bir yol kat etmesi ile EMRAM Eğitim toplantılarının özellikle Avrupa ve Asya kapsamında burada yapılıyor olmasını hak ettiğimizi düşünüyorum. Türkiye olarak her he kadar tevazu sahibi olmaya çalışsak da gururlanmak hakkımızdır diye düşünüyorum.” dedi.
Kamu hastanelerinin başarısına vurgu yaparak özel sektörün yakın gelecekte hızlı bir şekilde bu süreci yaşayacağını ifade ederek şunları söyledi: “Türkiye’nin sağlıkta hızlı değişimi sadece ülkesinde değil, uluslar arası ilişkilerle interlandını geliştiren bir ülke olması hasebi ile komşu ülkelere de yaymaya başladı. Bu vesile ile HIMSS ile olan ilişkilerimiz, bir anlamda HIMSS temsilciliği açısından düşünürseniz sadece Türkiye sınırları içinde değil, Türkiye dışına da Türkiye merkezli olarak bu faaliyeti yayma konusunda önemli bir rol alacağımızı düşünüyorum.
Bu toplantının Avrasya olması sembolik bir anlam ifade ediyor. Türkiye medeniyetler açısından, ticaret açısından, politik ilişkiler açısından Avrupa ve Asya arasında her zaman köprü olmuş bir ülkedir. HIMSS’in Asya’ya yaygın bir şekilde açılması konusunda da çok rahat köprü olabiliriz. Türkiye bu anlamda da üzerine düşen görevi yapar diye düşünüyorum.”