Gürkan KÖROĞLU
Pareto ilkesinin günlük yaşamımızda en etkili kullanabileceğimiz yer zaman yönetimi alanıdır. Değer yaratacak işlerin %80’lik kısmı %20’lik zamanda yapılır.
80/20 Pareto Kuralı eşit olmayan dağılım ya da dengesizlik ilkesi olarak bilinir. Pareto kuralının yaratıcısı Vilfredo Federico Damaso Pareto 1848 yıllında İtalya’da doğan bir filozof ve ekonomist olarak bilinir. Hatta bazı kaynaklarda mühendis, sosyolog ve matematikçi olarak da anılır. Pareto zenginlik ve gelir kalıplarını incelerken İtalya’daki toprağın % 80’inin nüfusun sadece % 20’sine sahip olduğunu keşfetti. İngiltere’deki gelir dağılımı ve servet üzerine incelemeler yaptı.
Kimi kaynaklara göre de bahçesinde ektiği bezelye tohumlarının %20’sinin, mahsulün %80’ini verdiğini de tespit etmesiyle birlikte bu incelemelerinden önemli azınlık ile önemsiz çoğunluğa ilişkin matematiksel bir modelin var olabileceğini keşfedip çalışmalarına bu yönde başladığından söz edilir. Pareto buradan yola çıkarak ve çalışmalarına hız vererek farklı sektörlerde bu kuralı deneyip, test etti. Günümüze kadar bu kural gelip çeşitli sektör ve konularda kullanılmaya başladı.
Peki tam olarak Pareto kuralı nedir?
Temel kural; “Sonuçların %80’i sebeplerin %20’sinden kaynaklanır” prensibine dayanır.Başka bir tabirle girdilerin %20’si (kaynak, zaman, aksiyon vb.) çıktıların %80’nine (kâr, sonuç..vb.) yol açar .
Pareto kuralına birkaç örnek verecek olursak;Bir şirketin cirosunun %80’nini şirketin satış personelinin %20’si sağlar,Bir şirketin %80 kârı müşterilerinin %20’sinden sağlanır,İşin %80’ni ekibinizin %20’si tarafından tamamlanır,Dünya nüfusunun %20’si dünya toplam gelirinin %82,7’sini kontrol eder. Çok bilinen bir yazılım şirketinin araştırması sonucu bir yazılımındaki %80’lik hataların ve çökmelerin %20’lik bug’lardan meydana geldiği görülmüştür.Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi kural iş, ekonomi ve yönetim alanında kullanıldığı gibi farklı alanlarda da kullanılabilmektedir. Kullanmış olduğunuz akıllı telefondaki %80 zamanda kullanmış olduğunuz aplikasyonlar telefonunuzdaki aplikasyonların %20’sini oluşturur. Dolabımızda bulunan kıyafetlerimizin % 20’sinin zamanımızın % 80’ninde kullanırız. Bu örneklere benzer farklı alanlarda birçok durumla karşılaşmamız mümkündür.
80 ve 20 oranları sabit mi?
80/20 oranı yani girdilerle, çıktıların oranı elbette tam olarak 80/20 oranında olmak zorunda değil. Girdiler ile çıktıların oranı 75/25 ,70/30,65/35,.. vb. oranlarda olabilir. Kuralın temeli; girdi ve çıktılar arasında ya da neden ve sonuçlar arasında bir dengesiz orantı vardır.
Biz nedenler ve sonuçların oranları hakkında ne düşünürüz?
İnsan beyni nedenlerle sonuçlar arasında ortalama oranı yaklaşık 50/50 olarak düşünme eğilimindedir. Fakat Pareto kuralında çok nadiren bu oranın karşımıza çıktığı görülür.
Pareto kuralı neye yarar, nerede kullanabiliriz?
Daha öncede bahsettiğimiz gibi Pareto kuralı hemen hemen her alanda kullanılabilir.Özellikle iş ve özel hayatımızın düzenlenmesinde büyük fayda sağlar.
1.Zaman yönetimi:
Pareto ilkesinin günlük yaşamımızda en etkili kullanabileceğimiz yer zaman yönetimi alanıdır. Değer yaratacak işlerin %80’lik kısmı %20’lik zamanda yapılır. Bu sebepten zamanımızın %20’lik kısmını daha aktif ve verimli kullanmamız gerekir. İş yaşamımızdan örnek verecek olursak %20’lik kısmı daha aktif kullanmak için öncelikli olarak işleri önem sırasına göre sıralamak, sıraladıktan sonra en önemli işleri öncelikli olarak yapmaya başlamak, delege edebileceğimiz işleri başkasına yönlendirmek, bir iş bitmeden diğerine geçmemek vb.
2.Odaklanma:
Pareto etkisinin en büyük faydası büyük resim içindeki önemli parçanın görülmesini sağlamasıdır. Örneğin bir işletmenin toplam cironun %80’i yüzde %20’lik ürün grubundan elde edilmektedir. İşletme bu %20’lik kısma odaklanarak diğerlerine fazla vakit ve para harcamaz.
3.Verimlilik:
Odaklanmanın sağlanması beraberinde verimliliği getirir. Bu tekniği kullanan hizmet sektöründe çalışan bir işletme, hizmet türlerini incelediğinde gelirinin %85’inin %15’lik hizmet türünden elde ettiğini tespit etmiş. Bu %15’lik alana odaklanan işletme hem zamandan tasarruf etmiş hem de gelirinde ciddi oranda artış sağlamıştır.
4.Probleme en çok etki eden faktörlerin görünmesine yardımcı olur.
Bu kural kullanılarak çeşitli işletmeler müşteri şikayetlerinin büyük kısmının belli birkaç azınlık problemlerden kaynaklandığını görmüşlerdir. Bir işletim sistemi yazılımının %80 hataya sebep olan kısmının %20’lik hatalı kodlardan kaynaklandığını tespit etmiştir. Bu yöntemi kullanarak, büyük probleme yol açan unsurlara azınlık oranı bulup onları iyileştirerek ya da ortadan kaldırarak işimizi kolaylaştırabiliriz.
5.Karar verme:
Büyük organizasyonlarda, kompleks işlerde çoğu zaman büyük resmi göremeyiz. Harekete geçmek, işlere yön vermek için seçim yapmamız ya da karar vermemiz gerekir. Bu yöntem seçim yapmak zorunda olduğumuzda kullanabileceğimiz en uygun yöntemlerden biri olarak karşımıza çıkar. Hayatınızı kolaylaştırmak, daha az enerji sarf ederek daha çok getiri elde etmek, odaklanmak, verimli olmak istiyorsanız 80/20 kuralı aklınızın bir köşesinde bulunsun.Sizin hayatınızın 80/20’si neler?