Esra ÖZ yazdı…
Sağlık sektörü son dönemlerde farklı branşların gözünü sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklikle (AR) ilgili yeniliklere yönettiler. Özellikle tıp alanında son dönemde kullanılmaya başlanan teknolojiler, doktorların ve tıp öğrencilerinin işlerini oldukça kolaylaştırıyor. Goldman Sachs’ın raporuna göre 2025 yılına gelindiğinde sağlık alanında kullanılan sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik pazarı 5,1 milyar doları bulacak. Ameliyat simülasyonları tıp öğrencilerinin; kadavra, hayvan ya da bir hasta olmadan ameliyat deneyimi edinmelerine yardımcı oluyor. Kanadalı yazılım firması Conquer Mobile, tıp eğitiminde kullanılmak üzere bir sanal gerçeklik uygulaması geliştirdi. Bu teknoloji kullanılarak cerrahlar sanal bir hasta üzerinde pratik yaparak gerçekçi reaksiyonlar alabiliyor.
Anatomide Sanal Gerçeklik Uygulamaları
Ülkemizde de anatomi eğitimlerinde bu teknolojiler kullanılıyor. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Selçuk Tunalı ve ekibi, University of Hawaii ile işbirliği içerisinde pek çok üç boyutlu rekonstrüksiyon çalışması gerçekleştirdi. WinSurf ve SurfViewer gibi üç boyutlu rekonstrüksiyon oluşturma ve görüntüleme sistemlerini geliştiren ekipte yer alana Tunalı, oluşturduğu üç boyutlu modellerde altı dilde sesli etiketleme gerçekleştirdi. Rekonstrüksiyon çalışmalarının büyük bir ekip çalışması gerektirmesi ve çok zaman alması nedeniyle bir süre ara veren Tunalı, “Yaklaşık üç yıl önce zSpace sanal gerçeklik sistemiyle çalışmaya başladım. zSpace ile içerik geliştirme konusunda işbirliğimizi geliştirerek Aralık 2017’de ülkemizdeki ilk Sanal Gerçeklik Anatomi Laboratuvarını TOBB ETÜ’de kurduk. Yaptığımız ilk akademik çalışmada, teorik eğitimden sonra sadece maket ve diseksiyon çalışması ile bu eğitime sanal gerçeklik çalışmasının eklenmesi durumundaki öğrenme düzeylerini karşılaştırdık; sanal gerçeklik çalışmasının istatistiksel olarak çok güçlü bir ilişki ile öğrenme düzeyini arttırdığını saptadık. Sanal gerçeklik sistemlerini yoğun olarak kullanan bir anatomist olmama karşın, anatomi eğitimindeki en önemli ve kalıcı öğrenme yönteminin kadavra diseksiyonu olduğuna inanıyorum. Ülkemizde tıp fakültelerinin en önemli problemlerinden olan kadavra eksikliği konusunda toplumumuzun bilinçlenmesine bir nebze olsun katkıda bulanabilmeyi de amaçlayarak, anatomist olarak sürdürmekte olduğum anatomi kariyerime, ölümümden sonra da kadavra olarak devam edeceğimi bildirmekten mutluluk duyuyorum” diyor.
Acil Hastalara Müdahalede Doğru Karar Vermeyi Sağlıyor
Sanal gerçeklik üzerine çalışmalar yapan Immersive Media Initiative ekibinin geliştirdiği Acil departmanı simülasyonu ile başkalarının işine engel olmadan acil durum vakalarını inceleyebiliyor. Bu teknoloji için gerçek bir hastanede acil durum sırasında 360 derecelik çekimler yapan ekip, gerçek hastaların bulunduğu simülasyonun oldukça etkili olduğunu söylüyor. Basitçe bir filmin içinde gezdiğiniz simülasyon, anlık olarak tüm gelişmelerden haberdar olmanız ve gerçek tepkiler vermenizi sağlıyor. Böylece doktorların nasıl kararlar verdiğini, müdahalenin nasıl yapıldığını, zamanın değerlendirilmesini görebiliyorsunuz.
Facebook Tıp Eğitiminde İyilik Peşinde
Facebook’un VR şirketi Oculus, yürüttüğü “İyilik için VR” (VR for Good) inisiyatifi kapsamında tıp eğitiminde önemli bir devrimin ilk adımlarının attı. Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Los Angeles Çocuk Hastanesi’yle işbirliği yapan şirket, tıp öğrencilerini ve personelini eğitmek için, yüksek riskli pediatrik travmalarla ilgili bir VR simülasyonu geliştirdi. Geliştirilen simülasyon, VR teknolojisinin kapsayıcı gücü sayesinde sağlık profesyoneli adaylarının eğitim senaryolarını gerçek hayat yakınlığında deneyimleyerek karar verme yetkinliği kazanmalarına yardım ediyor. Los Angeles Çocuk Hastanesi’nde karşılaşılmış gerçek vakalar doğrultusunda geliştirilen sanal senaryolar, tıp öğrencilerinin ve doktorların gerçekçi koşullarda tanı ve tedavi tecrübesi edinmesine yardımcı oluyor.
Dünyada Tüm Vücut Plastinat Yapabilmede Sayılı Merkezden Biri
VR ve AR teknolojinin yanı sıra anatomi eğitiminde etkili olan plastinasyonda da yenilikler var. 2004 yılında İspanya’da eğitim aldıktan sonra Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Ana Bilim Dalı’nda küçük çaplı bir plastinasyon laboratuvarı kuran Prof. Dr. Selçuk Tunalı, şunları söylüyor: “Hacettepe’deki laboratuvarımız, ülkemizde başka plastinasyon laboratuvarlarının kurulmasında eğitim ve referans merkezi oldu. 2014 yılında TOBB ETÜ Tıp Fakültesi’nde tüm vücut plastinasyon laboratuvarını kurdum. Bu laboratuvar, dünyada tüm vücut plastinat yapabilme kapasitesindeki 7-8 laboratuvardan biridir. Burada pek çok özel plastinasyon yöntemi deniyoruz. Ülkemizde ilk defa polyester plastinasyonunu uyguladık. Yurt dışına bağımlılığımızı ortadan kaldırmaya yönelik olarak yerli polyesterle yaptığımız çalışmalarda, yabancı polyester ile olandan daha iyi sonuçlar aldık. Halen, insan beyin atlası oluşturma çalışmalarımıza devam ediyoruz.”
Kaynaklar:
https://www.facebook.com/oculusvr/
http://www.thepostathens.com/article/2017/01/virtual-reality-healthcare-ohio-university
http://www.goldmansachs.com/our-thinking/pages/virtual-and-augmented-reality-report.html
https://conquermobile.com/services/vr-simulation
