Hastalıklarda, hastanın beslenme durumu iyileşme süreci için büyük önem taşır. Malnütrisyon yani yetersiz beslenme, tedavi ve tedaviye uyumu olumsuz etkilerken, hasta ve hasta yakınlarının yaşam kalitesini de önemli oranda azaltır. Türkiye Klinik Enteral Parenteral Nütrisyon (KEPAN) Derneği tarafından Abbott’un koşulsuz desteğiyle Türkiye çapında binden fazla kişinin katılımı ile yapılan Medikal Beslenme Farkındalık Araştırması’nın sonuçlarına göre malnütrisyon tanımını bilen kişi sayısı oldukça az. Rapora göre katılımcıların %78’i daha önce malnütrisyon tanımını duymadığını bildirirken, yine aynı grubun neredeyse tamamı (%95) “beslenme”nin hastalıkların iyileşme sürecine olumlu etkisi olduğunu belirtti.
Raporda beslenme ve kas gücünün aslında birbiriyle bağlantılı olduğu, kas kaybının; solunum güçlüğü dahil olmak üzere güçsüzlük, hareketlerde yavaşlama, yatalak hale gelme gibi sorunlara yol açtığı ve medikal beslenme tedavisi ile bu sorunlara çözüm üretilebileceği konularında farkındalık ölçüldü. Rapora bakıldığında malnütrisyon ya da yetersiz beslenme dendiğinde ilk akla gelenin daha çok gelişme geriliği olan bebek ve çocuklar olduğu görülüyor (%68). Ancak özellikle kanser, inme, Alzheimer ve demans gibi uzun ve yorucu bir sürece sahip hastalıklarda yetersiz beslenmenin çok ön planda olduğu ve hastalığın gidişatını hatta hayatta kalmayı etkileyecek öneme sahip olduğu gözden kaçıyor. Bu nedenle bu tür durumlarda medikal beslenme desteği ile tedavi başarısını, hasta ve hasta yakınlarının yaşam kalitesini yükseltmenin mümkün olduğuna yönelik farkındalığı artırmaya ihtiyaç bulunuyor.
Türkiye Klinik Enteral Parenteral Nütrisyon (KEPAN) Derneği tarafından, Abbott’un koşulsuz desteğiyle düzenlenen basın toplantısında, yetersiz beslenme konusundaki farkındalığı ortaya koymak amacıyla hazırlanan Medikal Beslenme Farkındalık Araştırması’nın sonuçları açıklandı.
1.213 kişinin katıldığı Medikal Beslenme Farkındalık Araştırması’ndan öne çıkan veriler şöyle:
- Katılımcıların %78’i daha önce malnütrisyon tanımını duymadığını belirtti.
- Katılımcıların %95’i iyileşme sürecinde beslenmenin etkili bir rol oynadığını düşündüğünü belirtti.
- Kadınlarda medikal beslenme ve malnütrisyon bilincinin erkeklere göre daha yüksek olduğu görüldü.
- Katılımcıların %68’i medikal beslenmenin daha çok gelişme geriliği olan bebek ve çocuklarda kullanıldığını düşündüklerini ifade etti. Kanser (%39) ve Alzheimer (%35) durumları ilk akla gelenler olmamış ve son sıralarda yer almıştır.
- Katılımcıların %72’si medikal beslenme ürünlerini bildiğini ifade etti.
- Medikal beslenme ürünlerini bilenlerin %75’inin kadın olduğu görüldü.
- Medikal beslenme ürünlerini bilenlerin %79’u ise 45 yaş ve üzerinde.
- Katılımcıların %52’si yetersiz beslenmenin kas kaybına neden olduğunu düşündüklerini belirtti.
- Katılımcılar, kas kaybının %84 oranında güçsüzlüğe, %83 oranında hareketlerde yavaşlamaya ve %77 oranında ise hareket edememeye yol açtığını belirtti.
- Yine kas kaybının sık görülen ve ciddi sonuçlarından nefes almada güçlük (%33) ve yutkunmada zorluk (%33) durumları en son sıralarda düşünüldü.
“Medikal beslenme bir tedavidir”
KEPAN Başkanı Prof. Dr. Murat Gündüz, “Yetersiz beslenme ile ilgili toplumun farkındalığını artırmak ve bu duruma dikkat çekmek amacıyla ülkemizin klinik beslenme derneği olan KEPAN tarafından bir dizi faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Önceki yıl Türkiye genelinde 21 şehir ve 50 merkezde, genel cerrahi, geriatri, nöroloji, radyasyon onkolojisi ve medikal onkoloji polikliniklerine başvuran hastalardaki beslenme durumu kesitsel olarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmaya göre her beş hastadan birinde beslenme tedavisinde planlama gerekli olduğu ortaya konulmuştur. Yetersiz beslenme ve hastalıklara bağlı yetersiz beslenme 2 ayrı soruna yol açmaktadır. Bu sorunlardan birincisi, yetersiz beslenmenin iyileşmeyi geciktirmesi, enfeksiyonlara eğilimi artırması, hastanede kalış süresini uzatması ve ölüm oranlarını yükseltmesidir. Sorunlardan ikincisi ise yetersiz beslenmenin ciddi ekonomik kayıplara neden olmasıdır. Avrupa Birliği ülkelerinde yapılan bir araştırmaya göre yetersiz beslenmenin Avrupa’ya getirdiği ekonomik yük yılda yaklaşık 170 milyar avrodur. KEPAN Derneği olarak hem insanlarımızın sağlığıyla hem de ülke ekonomisiyle ilgili bu durumu daha da iyi bir konuma getirebilmek için sağlık profesyonellerine yönelik çok sayıda eğitim toplantıları ve halka yönelik farkındalık aktiviteleri yapıyoruz” dedi.
Yayınlanan Medikal Beslenme Farkındalık Araştırması’nın özellikle malnütrisyonun kaslar üzerindeki etkisini ortaya koyduğunu ifade eden Prof. Dr. Murat Gündüz, sözlerine şöyle devam etti: “Rapora göre katılımcıların yüzde 52’si yetersiz beslenmenin kas kaybına neden olduğunu düşündüklerini belirtti. Nefes alma ve yutma gibi doğal reflekslerin zarar görmesi genellikle kas kaybının bir sonucu olarak kabul edilmiyor. Kas kaybının neden olduğu problemler arasında hareket edememe (%77), güçsüzlük (%84), hareketlerde yavaşlama (%83) gibi hareket sistemi sorunları daha sık görülüyor.”
“Yaşlılarda mottomuz yeterli beslen, sağlıklı yaşlan olmalıdır”
KEPAN Genel Sekreteri Prof. Dr. Gülistan Bahat Öztürk ise konuyla ilgili şunları söyledi:“Yaşlılar altta yatan ek hastalıkları olmasa bile yaşlanma ile oluşan değişiklikler nedeniyle malnütrisyonun sık görüldüğü gruptur. İdeal beden kitle indeksi yaşlılarda gençlere göre belirgin olarak daha yüksektir. Yani yaşlıların biraz daha kilolu olmaları, daha uzun ve bağımsız yaşamak için daha avantajlı bir durumdur. Yaşlılarda mottomuz yeterli beslen sağlıklı yaşlan olmalıdır.”
“Sürdürülebilir bir sağlık sistemi için malnütrisyonun erken tanı ve tedavisi çok önemlidir”
Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Hastalarında, kanser tipine bağlı olarak, tanı anında kilo kaybının %15-20, hastalığın ileri aşamalarında %80, son dönem kanser hastalarında ise bu oranın %80-90 olduğunu ifade eden KEPAN 2. Başkanı Prof. Dr. Mutlu Doğanay, sözlerine şöyle devam etti: “Bütün hastalıklarda olduğu gibi, beslenme yetersizliğinin de tanısı erken konulmalı ve tedavisine erken dönemde başlanmalıdır. Kanser hastalarının dörtte biri tümörün kendisinden ziyade, yetersiz beslenmenin sonuçları nedeniyle kaybedilmektedir. Yetersiz beslenme yaşam kalitesini ve cerrahi, kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerin yan etkilerini olumsuz etkilemektedir. Beslenme tedavisi iyi yapılmış hastaların yara enfeksiyonu gibi komplikasyonları azalmakta, hastanede yatış süreleri kısalmakta ve tedavi maliyetleri ciddi miktarlarda düşmektedir. Bu nedenle, bu hastalarda beslenme bozukluğunun gerçek bilimsel değerlendirmesi yapılmalı, beslenme bozukluğu olan hastaların beslenme tedavilerine hemen başlanmalıdır. Özellikle kanser hastalarında medikal amaçlı beslenme ürünleri ihtiyaca göre başlanmalı, aynı zamanda uygulanan tedaviler nedeniyle ortaya çıkan tat kaybına karşı, bu ürünlerle tat hafızası yaratılmalıdır. Beslenme sorunları uygun şekilde yönetilmezse, en iyi tedavilere olan cevapları sınırlamaktadır. Gerek cerrahi gerek kemoterapi ve radyoterapi öncesi hastanın nütrisyonel depoları doldurularak, olumsuzluklara karşı savunma silahlarımızın ana yakıtı olan beslenme ile tedavi başarımızı artırmalıyız. Sürdürülebilir bir sağlık sistemi için, malnütrisyonun erken tanı ve tedavisi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük önem arz etmektedir.”
Kaslarınızı sevin ve koruyun
Kas kaybına, kas gücünün gerekliliği ve önemine yönelik farkındalık oluşturmak üzere Abbott’un koşulsuz desteğiyle hayata geçen “Kasını Sev, Kasını Koru” projesiyle herkes www.kasinikoru.com web sitesine girerek, kas yaşı hesaplayıcısına yaş, cinsiyet ve testi yapma süresini yazıp kas yaşını öğrenebiliyor. Proje kapsamında kas yaşını hesaplayarak, kas gücünün önemine dikkat çekmek için bir video yayınlayan Ayhan Sicimoğlu, “kas yaşınız kaç olursa olsun, gücünüzü korumak için kaslarınıza iyi bakın ve kaslarınızı koruyacak şekilde beslenmeye devam edin” mesajını veriyor ve sosyal medya kullanıcılarını meydan okumaya davet ediyor.
Kampanyaya özel bilgilendirici sosyal medya paylaşımları @beslenmedebilim Instagram sayfasından takip edilebilir ve tüm kullanıcılar meydan okumaya katılabilir. Kas yaşı hesaplama testine ise www.kasinikoru.com adresinden ulaşılabilir.
