Mehmet Ali ÖZKAN yazdı…
Muhtelif zamanlarda bu köşeden yazdığım yazılarda tıbbi cihaz sektörünü yaşamsal anlamda tehdit etmiş, birçok firmanın iflas etmesine, sektörde bazı intiharlara ve bazı fakülte yönetimlerine silahlı eylemlere kadar varmış olan tıp fakültelerinin sektöre olan borçlarına hükümet nihayet duyarlılık göstererek meclisten kanun çıkartmak suretiyle üniversite hastanelerinin birikmiş borçların ödeme konusunda Maliye Bakanlığı’nı görevlendirmiş oldu. Yasada mevcut borçların alacaklı firmalara ödenmesi için firmalardan indirim talep edileceği, kesin indirim oranının maliye bakanının teklifiyle bakanlar kurulunda imzaya açılarak Başbakanın inisiyatifiyle kesin oranın belirleneceği yer almaktadır. Sektör oturup kalkıp bu indirim oranının insaflı ve vicdanlı olması için dualar etmektedir.
Muhalefetin bu konuda sesi neden çıkmadı?
Firmalar zaten mağdur oldular, yıllarca tahsil edemedikleri alacaklarının gelir, kurumlar ve katma değer vergilerini ödediler. Hayatlarını sürdürmek için banklara yıllarca faizler ödediler. Yasada belirtildiği şekliyle firmalardan birde indirim talep edilmekte. Aslında meclisten çıkan kanunda geciken borçların firmalara reel vade farkları ile ödenir şeklinde çıkması gerekirdi. Adalet dediğin, hak hukuk dediğin budur. Devletin bu yasada tek taraflı ve adaletsiz davrandığı tescillenmiş oldu. Devletin mükelleflerden alacaklarında anaparadan indirim yaparak vergi tahsil ettiği hiç görülmüş müdür? Bu kanun mecliste tüm partilerin yer aldığı oturumlarda görüşülerek çıkartıldı. Hadi İktidar devletçi, tek taraflı davranıyor diyelim, haktan hukuktan, vicdandan bahseden muhalefetin bu konuda sesi neden çıkmadı? mağduru, haklıyı koruma konusunda neden sessiz kaldılar? Bu konuda seslerini duyamadık muhalefetin.
Sorunların temel nedeni SUT fiyatları mıdır?
Haksız ve adaletsizlik olsa da Devlet bir daha üniversite hastanelerinin birikmiş tıbbi cihaz ve ilaç bedellerini ödüyor. Hazine geçmiş yıllar içerisinde yine üniversitelerin firmalara ödeyemedikleri borçları ödemek zorunda kalmıştı. Bu kaotik durum hep böyle mi olacak? Üniversiteler sürekli borçlanacaklar, firmalar mağdur olacaklar, sekiz on yılda bir yine hazine devreye girerek ödemeleri yapacak. Bunun başka yolu yok mudur? Borçların birikmesine sebep olan sorunlara bakılıp sorunların çözümüne neden bakılmaz? Bu sorunların temelinde yönetimsel hatalar mı vardır? Yoksa sorunların temel nedeni SUT fiyatları mıdır? Üniversite hastanelerinin borçlarının hazine tarafından ödenmesi yerine onların sorunlarının çözülüp kendi yağları ile kavrulmaları sağlanmadığı sürece finansal sıkıntılar artarak devam edecektir. Üniversite hastanelerinin finansal sıkıntıları aynı zamanda halkın sağlığını da tehdit ettiği unutulmamalıdır. Üniversite hastanelerinin teşhis ve tedavi cihazlarının birçoğu eksiktir. Mevcut cihazların çoğu teknik servis hizmetleri alınamadığı ve yedek parça temini yapılamadığından dolayı atıl durumdadır. Çalışan birçok cihazında ölçümleme (kalibrasyon) gibi teknik sorunları bulunmaktadır.
Günü kurtarma
Hükümetin soruna temel bakışı günü kurtarma yönündedir. Üniversite hastaneleri bu borçları ödemiş olsalar dahi yeni ihalelere katılımcı bulma konusunda sıkıntı yaşayacaklardır. Firmalar alacaklarımı alayımda ondan sonra tıp fakültesinin önünden dahi geçmem şeklinde kararlılık içindedirler. Yıllarca yaşadıkları sıkıntıları bir daha yaşamamak için bu kararlılık içinde olmaları normaldir.
Ödeme süreci için güvence verilmeli
İhalelerde şartnamelere ödeme günü yazılmalıdır. Yazıldı diyelim, yazıldığı tarihlerde ödeneceğinin bir garantisi var mıdır? Yoktur. Meclisten yasa çıkmasına sebep olan birikmiş alacakların tahakkuk ettiği ihalelilerin şartnamelerinde ödeme tarihleri vardı. O tarihler sadece yazıldığı ile kaldı. İhale bedelleri ödenmedi ve borçlar biriktikçe birikti, sorunlar büyüdü, büyük mağduriyetler yaşandı. Ödemeler için meclisten kanun çıkartılma mecburiyeti doğdu.
Yeni alımlarda firmalara ödeme süreci konusunda kati bir güvence verilmediği takdirde üniversite hastaneleri tıbbi cihaz ve ilaç alımlarında reel rekabetin sağlanıp, sağlıklı alımların yapılamayacağı açıkça ortadadır. Mevcut borçlar ödenirken üniversite hastaneleri hizmetlerini aksatmadan, halk sağlığına beklenen hizmetlerin verilmesi için finansman sorunlarının kalıcı olarak çözülmesi gerekir.
