Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü
Medikal ve İşletme Planlama Daire Başkanı
Hüseyin İNCEÖZ yazdı
Her ne kadar akıllı makineler, karmaşık üretim sistemlerinde artan bir şekilde faaliyet gösterseler ve fabrikalarda insanların yerini alsalar da, sağlık hizmetlerinde önemli bir aşama kaydedemediler. Yüksek teknoloji görüntüleme sistemlerinden cerrahi robotlara kadar sektörün en ileri makineleri dahi, hâlâ tamamen insanlarca kontrol ediliyor. Peki, zaman içerisinde robotik ve yapay zeka sistemleri geliştikçe, hastalar bilgisayarlara danışarak doktor ve hemşireleri hükümsüz hale getirirler mi? Kısaca yanıtlamak gerekirse, yakın gelecekte hayır… Şurası kesin ki, sağlık çalışanları makinelere daha bağımlı hale gelecekler. Teknoloji onların yeteneklerini arttıracak fakat onların yerini almayacaklar ve hekimler tıbbi uygulamaların başında olmaya devam edecekler.
Yapay zekayı kullanacak teknoloji çözümleri
Kararlaştırılmış bir yol haritası olmadan, nedenleri belirsiz şikayetleri tedavi etmek, makineler için önemli bir güçlük olan etkin karar verme mekanizması ve güven gerektirir. Milyonlarca yıllık evrimden sonra insanlar verilerin yetersiz olduğu bazı alanlarda eğitimli doktorların mantıklı ve yerinde kararlar vermesini sağlayan bağlamsal sezgi kapasitesi geliştirdiler. En sofistike yapay zeka sistemleri bile bu yeteneği taklit edebilmek için geliştirilmeye ihtiyaç duyar. Yapay zeka çözümlerindeki diğer bir güçlük ise, hastalarla iletişim kurmaktır. Kanser gibi nedeni bilinmeyen pek çok hastalık için fazla sayıdaki nüansları açıklamak; duygusal zeka ve bilgiyi doğru harmanlayarak hasta güveni inşa etmeyi gerektirir. Ayrıca doktorlar hastaları tedaviye alırken hastanın sosyal altyapısını değerlendirebilmek için kültürel alçak gönüllülük sergilemeliler ki, bu yapay zeka sistemleri için ne derece mümkün olabilir? Bu nedenle öngörülebilir gelecekte, teşhisi belirsiz olan kronik hastalara yardım etmede yapay zekayı kullanacak teknoloji çözümleri muhtemelen insanların yerini alamayacak.
Geleceğin yenilikçi teknolojileri
Sağlık sektöründe de kurallara bağlı adımlarla inşa edilmiş, sürücüsüz araçların üretilmesine benzer şekilde geliştirilecek süper makinelerin önemi, yakın gelecekte istikrarlı bir şekilde artmaya edecek. Enfeksiyonların tedavisinde antibiyotik kullanmak çoktan rutin hale geldi. Günün sonunda, insanlar hastalıklarının sürecinde makinelere de benzer güveni duyacak ve hastalıklar hakkında bilgi ve birikim arttıkça insani etkileşimler daha az önemli hale gelecek.
Bir süre daha makinelerin sağlık çalışanlarının yerini almasını beklememeliyiz, fakat yeni teknolojiler sektörün gelişen alanlarına girmeye devam ettikçe onları hoş karşılamalı, ön yargılı olmamalıyız. Sezgisel tıpa karşılık kesin tıp uygulamaları; sağlık hizmetlerini basitleştirecek, daha ulaşılabilir hale getirecek ve ucuzlatacak. Geleceğin yenilikçi teknolojileri ile hastalığı tam olarak anlayabilir; tıbbın nihai hedefi olan hasta merkezli ve kaliteli hizmet anlayışına bir adım daha yaklaşabiliriz.
